3. EVRE
s.075
3. Evre
1510 – 1520
1435 lerde doğduğu tahmin edilen Baba Nakkaş, muhtemelen bu tarihlerde hayatta değildir. Onun yanında yetişen ve icazet alan talebeleri “kalfaları”, nispeten otoriter ve baskıcı ortamdan kurtuldukları için, zor tekniklerden kaçınmaya başlarlar. Bunun ilk etkileri zemin çalışmalarında kendisini gösterir.
Uygulama kolaylığı nedeniyle, kobalt mavi zemin, yerini beyaz zemine bırakırken, lacivert de gittikçe maviye dönmektedir. Sadece boyama tekniğini kolaylaştıran “kalfalar” ustalarının kompozisyonundan asla taviz vermezken, desen ve motif çeşitliliğini gittikçe zenginleştirirler. ”Dikey hatayi” desenlere “Yatay hatayi “ desenler, artık biz de varız demektedirler. Hatayi; Hatay veya Hitayi olarakta bilinen “Çin Türkistan’ı” orijinli bir desen olup, çiçeklerin dikey ve yatay kesitlerinin görünümüdür. (tablo 4) Bu birliktelik, “Baba nakkaş” ana kompozisyonunun (resim 78,79,80) gelişmesindeki en önemli rolü üstlenmiştir.
Çin Yuan dönemi(1279-1368) sonlarında başlayıp, Ming Hanedanlığı Yougle periodun da (1402-1424) çok popüler olan, “hatayi” tarz’daki bu ana motifler; ling zhi mantarı, nilüfer, krizantem, gül, şakayık ve nar çiçekleridir. (resim 81,81a,81b,81c,81d,82,83,84,85) İlk bakışta bir ayırım yapabilmek zor gibi görünse de, ufak detaylar çiçekleri kolay tanımamızı sağlar….(devamı kitapta…)
s.076
Resim 78
VICTORIA & ALBERT MUSEUM
Leğen(basin Date : 1520
Ana motifler: Dikey hatayi şakayık çiçekleri.
Nilüfer çiçeğinin taç yaprakları sivri uçludur. Şakayıkların
ise, yukarıdaki gibi yuvarlaktır. Lütfen bir sonra ki resimde (resim79) ana motif olan nilüfer çiçekleri ile karşılaştırın.
s.077
Resim 79
BRITISH MUSEUM
Jardenier
Date 1520
h: 30 cm. Ø: 26 cm. (max) Ø: 15.5 cm. (rim) Ø: 14.4 cm. (base)
Ana motifler; Dikey hatayi narçiçekleri ve hem dikey hem yatay nilüfer çiçekleri.
Ağız kenarındaki bordür 2’li zencerek. Boyunda narçiçekleri ve yatay
hatayi çiçekler. Boyun dibi ve tabanda
“zigzag” bordür.
Resim 84
ÖZEL KOLEKSİYON
Xuande periyodu
Ø = 17.3 cm.
Nilüferler. Yaprakların şekli
lotuslarla özdeşleşmiş özel bir yapısal karekter taşır.